Loạt dự án kết nối giao thông giữa TP HCM và các tỉnh, thành trong Vùng kinh tế trọng điểm phía nam đang được rục rịch triển khai.Giao thông ì ạch không chỉ khiến chi phí vận chuyển hàng hóa từ TP HCM đi các tỉnh cao hơn so với các nước, giảm lợi thế cạnh tranh mà còn kéo theo nhiều hệ lụy về phát triển đô thị.

“Đánh thức” từ tỉnh lộ tới cao tốc

“Ngay trong tháng 12 này, tỉnh Long An sẽ khởi công tuyến Đường tỉnh (ĐT) 823D có chiều dài 14,2 km”, theo thông tin mới nhất từ Sở GTVT tỉnh Long An. Đây là trục mở mới tây bắc kết nối Long An - TP HCM. Dự án có điểm đầu là ranh TP HCM - Long An (xã Đức Hòa Đông, H.Đức Hòa), điểm cuối là nút giao QLN2 (vòng xoay Hậu Nghĩa) với tổng mức đầu tư hơn 1.490 tỷ đồng. Tuyến đường mới góp phần quan trọng trong việc kết nối vùng giữa đường Vành đai 3, đường Vành đai 4 quy hoạch của TP HCM và kết nối vào đường Hồ Chí Minh, đoạn Chơn Thành - Đức Hòa đang được Bộ GTVT đầu tư.

Đường Lê Văn Lương (H.Nhà Bè, TP.HCM) kết nối với đường tỉnh 826C (H.Cần Giuộc, Long An) tại vị trí cầu Rạch Dơi. Ảnh: Ngọc Dương.

Trao đổi thêm với Thanh Niên, ông Nguyễn Hoài Trung, Phó giám đốc Sở GTVT Long An, cho biết bên cạnh ĐT823D, tỉnh Long An đang phối hợp với TP HCM xúc tiến hoàn thiện thủ tục, các bước đầu tư cho 5 dự án kết nối để lần lượt đầu tư trong giai đoạn 2021 - 2025 gồm: Nâng cấp, mở rộng đường Nguyễn Văn Bứa (đoạn từ Ngã Ba Giồng - cầu TL9) và xây dựng cầu Lớn; Dự án đường Võ Văn Kiệt nối dài (H.Bình Chánh); Mở rộng QL50 đoạn đi qua H.Bình Chánh; Dự án cầu Rạch Dơi trên đường Lê Văn Lương (H.Nhà Bè) và đường song song QL50 (H.Bình Chánh).

“Các tuyến đường hiện hữu, giáp ranh với TP.HCM hiện nay đều có quy mô cấp thấp, mặt cắt ngang hẹp, thiếu đồng bộ giữa hai địa phương. Hiện có 23 tuyến đường kết nối giữa TP.HCM và Long An cần được đầu tư. Trong giai đoạn 2021 - 2025 sẽ có 6 dự án cấp thiết được cố gắng hoàn thiện. Tổng vốn cần huy động cho 6 dự án là hơn 20.000 tỷ đồng”, ông Trung thông tin.

Các dự án kết nối TP.HCM - Long An và các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía nam đang được xúc tiến tăng tốc. Ảnh: Ngọc Dương.

Không chỉ kết nối với Long An, trong giai đoạn 5 năm tới, TP HCM cũng đang thúc tiến độ chuẩn bị đầu tư để khởi công nhiều dự án kết nối với các địa phương. Trong đó, các công trình như khép kín đường Vành đai 2; Cao tốc TPHCM - Mộc Bài; Cao tốc TP HCM - Chơn Thành; chuẩn bị đường Vành đai 3, Vành đai 4 đang được Ban Quản lý dự án xây dựng các công trình giao thông TP HCM (Ban Giao thông) đặt vào danh sách ưu tiên, cấp bách hàng đầu.

Góp ý “Quy hoạch mạng lưới đường bộ, đường sắt, sân bay thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050” của Bộ GTVT, Sở GTVT TP HCM cũng đề xuất đẩy nhanh kế hoạch đầu tư nhiều dự án như mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, tăng quy mô làn xe mở rộng cao tốc TP HCM - Trung Lương... lên thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2025, thay vì sau 2025 theo kế hoạch cũ để theo kịp sự phát triển của TP HCM cũng như các tỉnh lân cận.

Thời điểm thuận lợi để bứt phá hạ tầng

Thực tế, những dự án nói trên đa phần đều đã nằm trong quy hoạch của TP HCM nhiều năm, có những dự án đã hơn 1 thập niên nằm “trên giấy”. Tính đến nay, đã có trên 10 quy hoạch giao thông kết nối các tỉnh, thành trong Vùng kinh tế trọng điểm phía nam được phê duyệt, song hầu hết vẫn ì ạch chưa thể triển khai. Thế nên, đa phần nhu cầu di chuyển, giao thương từ TP.HCM - đầu mối trung chuyển hàng hóa - đến cả 2 vùng Đông Nam bộ và Tây Nam bộ đang dựa vào các tuyến đường quốc lộ đã xuống cấp, quá tải và 2 tuyến cao tốc thường xuyên ùn tắc.

Giao thông ì ạch không chỉ khiến chi phí vận chuyển hàng hóa từ TP HCM đi các tỉnh cao hơn so với các nước, giảm lợi thế cạnh tranh mà còn kéo theo nhiều hệ lụy về phát triển đô thị. Thông tin các dự án cứ nhấp nhử liên tục, tạo cơ hội cho giới đầu cơ bất động sản thỏa sức tạo nhiều cơn sốt đất ảo, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân và cản trở dòng vốn đầu tư phát triển hạ tầng, kinh tế của toàn vùng.

TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển GTVT Việt Đức, cho rằng về lý thuyết, hạ tầng giao thông phải là khung xương, luôn phải đi trước để thúc đẩy kinh tế phát triển. Tuy nhiên, thực tế đang diễn ra ngược lại. Các tỉnh Đông Nam bộ, Tây Nam bộ và TP.HCM có hơn 30 triệu dân, chiếm gần 1/3 dân số cả nước. Nhu cầu vận tải cả con người và hàng hóa giữa các tỉnh, thành trong Vùng kinh tế trọng điểm phía nam ngày càng tăng, tốc độ trung bình tăng khoảng 10 - 12%/năm và cứ 5 - 6 năm sẽ tăng gấp đôi. Chưa kể TP.HCM đang đặt mục tiêu xây dựng TP Thủ Đức thành trung tâm tài chính của cả khu vực, thu hút dòng vốn “khủng” từ các nhà đầu tư.

Thế nên yêu cầu tăng cường mạng lưới cơ sở hạ tầng giao thông để phục vụ sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu và du lịch ngày càng lớn. Tuy nhiên, tốc độ triển khai các dự án giao thông không những không theo kịp mà còn quá ì ạch, chậm chạp, khiến TP HCM dần tụt hậu, Vùng kinh tế trọng điểm phía nam cứ nhùng nhằng mãi không thể bứt phá.

Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, đánh giá đây chính là thời điểm vô cùng thích hợp để tái khởi động, thúc đẩy nhanh hơn các dự án đầu tư có tính chất kết nối liên vùng thế này. Trong bối cảnh VN đang tái mở cửa nền kinh tế, thúc đẩy sự hồi phục, sản xuất, mở cửa thu hút các dòng vốn đầu tư thì việc thúc đẩy các dự án đầu tư công là ưu tiên hàng đầu. Trong khi khối đầu tư tư nhân còn dè dặt vì diễn biến kiểm soát dịch bệnh chưa thật sự rõ nét, các khoản đầu tư công thông qua các dự án cơ sở hạ tầng sẽ thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn rất tốt. Dòng tiền sẽ lưu thông tốt hơn, tạo công ăn việc làm, nối lại thị trường lao động, cải thiện thu nhập cho người dân, từ đó phục hồi sức cầu cho nền kinh tế.

Đón đầu cơ hội đầu tư sau đại dịch

Nói về loạt dự án đang xúc tiến giữa 2 địa phương, ông Nguyễn Hoài Trung đánh giá trong nhiệm kỳ qua, tỉnh Long An đã tập trung đầu tư một số công trình trọng điểm cùng mạng lưới giao thông kết nối với các trục, giải quyết được cơ bản việc lưu thông, vận chuyển hàng hóa và hành khách giữa các huyện trọng điểm của tỉnh. Tuy nhiên trong nhiệm kỳ này, tỉnh Long An đã xác định để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, thì phải tập trung mọi nguồn lực để đầu tư các tuyến giao thông kết nối với TP HCM - trung tâm kinh tế lớn nhất của toàn vùng. Vì thế, Sở GTVT tỉnh Long An đang cố gắng hết sức đẩy nhanh tiến độ thi công và hoàn thành các dự án trên, hình thành một mạng lưới giao thông đồng bộ giúp lưu thông hàng hóa giữa các huyện kinh tế công nghiệp trọng điểm của tỉnh đến cảng và TP.HCM. Đồng thời, giảm hiệu quả tình trạng ùn tắc đang diễn ra tại các trục lộ chính liên kết 2 địa phương hiện nay.

“Quan trọng nhất là tạo động lực phát triển giữa 2 địa phương, đồng thời thu hút được các nhà đầu tư đến phát triển kinh tế - xã hội cho tỉnh. Sau giai đoạn các dự án ngưng trệ vì dịch bệnh, đây là thời điểm cần tăng tốc đẩy nhanh tiến độ để bù lại thời gian giãn cách, xây dựng khung hạ tầng giao thông tốt để đón đầu cơ hội khi nền kinh tế bắt đầu mở cửa trở lại”, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Long An nhận định.

Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn cũng nhấn mạnh lợi ích dài hạn mà các dự án hạ tầng này mang lại cho nền kinh tế là rất lớn. Vùng kinh tế trọng điểm phía nam chiếm hơn 45% GDP của cả nước, đóng góp tương ứng 45% tổng thu ngân sách. Do đó, sự tăng trưởng của Vùng kinh tế trọng điểm phía nam mang tính chất dẫn dắt cho sự tăng trưởng, hồi phục kinh tế của cả nước. 

“Thông qua những dự án đầu tư này, chúng ta sẽ huy động nguồn lực đầu tư quy mô lớn hơn. Trước đây, mỗi địa phương thực hiện dự án manh mún, quy mô nhỏ lẻ tại địa phương, tính lan tỏa không lớn. Các dự án liên tỉnh quy mô lớn sẽ thúc đẩy nguồn lực đầu tư lớn hơn, đồng thời giúp giảm các chi phí đầu tư, chi phí giao thương, giao thông, chi phí kết nối cho các hoạt động của nền kinh tế cũng như sự di chuyển của người dân, nhờ đó tăng sức cạnh tranh cho nền kinh tế”, ông Tuấn nhận định.

Theo Thanh Niên